صمد بهرنگین نویسنده داستانهای کودکان . در تیر ۱۳۱۸، در تبریز به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات دوره متوسطه و دانشسرای مقدماتی تبریز، از ۱۳۳۶ ش در مناطق روستایی آذربایجان به معلمی پرداخت ، ازینرو با مشکلات روستاییان و موانع تحصیل کودکان آن نواحی آشنا شد و با توجه به مسائل و مشکلات آموزش و پرورش به ویژه در روستاها از روشهای آموزش و پرورشِ رایج در ایران انتقاد کرد حاصل این بررسیهای منتقدانه در کتاب کندوکاو در مسائل تربیتی ایران آمده است از ۱۳۴۴ ش به یاری تنی چند از دوستانش ، نشریه آدینه را ضمیمه مهد آزادی در تبریز انتشار داد که نخست هر هفته ، سپس دو هفته یک بار منتشر می شد. او در این نشریه با امضاهای مستعاری چون «صاد»، «ص . قارانقوش »، «بهرنگ »، «چنگیز مرآتی »، و «داریوش نواب مراغی روشهای تربیتی رایج را نقد، و با تحلیل فیلمهای بدآموز، اثرات زیانبار آنها را افشا می کرد؛ داستان می نوشت ؛ بزرگان علم و ادب جهان را معرفی ، و گاه پاره ای از آثار آنها را ترجمه می کرد؛ از جمله برخی از داستانهای کوتاه عزیز نِسین ، نویسنده ترک ، که بعد، مجموع ترجمه آنها را با عنوان ما الاغها منتشر کرد (۱۳۴۴ ش ). گردآوری ادبیات عامیانه آذربایجان از دلبستگیهای بهرنگی بود.نخستین تجربه او در این امر چاپ داستان تلخون بود که با امضای ص . قارانقوش در کتاب هفته (مرداد ۱۳۴۲) منتشر شد (درویشیان ، ص ۶). همچنین با همکاری بهروز دهقانی ، مجموعه متلها و چیستانهای آذربایجانی را به نام تاپماجالار، قوشماجالار (بهار ۱۳۴۵) و ترجمه فارسی افسانه های آذربایجان را در دو مجلد منتشر کرد. از دیگر کارهای وی در این زمینه ، تحقیق درباره حماسه کوراوغلو و چاپ داستان کوراوغلو و کچلْ حمزه زمینه اصلی فعالیتهای بهرنگی ، ادبیات کودکان بود که در آن نیز از ادبیات عامیانه و محلی آذربایجان بهره جسته است او از آنچه به عنوان ادبیات کودکان انتشار می یافت ، بشدت انتقاد می کرد و معتقد بود که کودکان ایران را باید با واقعیتهای تلخ و دردآلود جامعه شان و زشتیهای اجتماعی که در آن زندگی می کنند، آشنا کرد داستانهای پسرک لبوفروش و ۲۴ ساعت در خواب و بیداری (همان ، ص۲۷۷ـ۳۰۸) را با چنین دیدگاهی نوشته است .قصه های بهرنگی که مجموعه آن تحت عنوان قصه های بهرنگ (تهران ، ۱۳۵۹) به طبع رسیده ، دارای سبک و گرایش فرهنگی و زبانی خاصّ خود است . ویژگی بارز سبک قصه نویسی او، کاربرد زبان ساده و سالم و آمیختن محتوای قصه با نیازمندیهای تربیتی روز و طرح مسائل فکرانگیز است ، و در داستانهایی چون اولدوز و کلاغها ، اولدوز و عروسک سخنگو و ماهی سیاه کوچولو ، با بیانی رمزآمیز خوانندگان جوان خود را با تبعیضهای اجتماعی ، مبارزه با زور و ناروایی ، پشتیبانی از ستمدیدگان و کوشش برای کسبِ آزادی آشنا کرده است. در ۱۳۴۸ ش ، کتاب ماهی سیاه کوچولو در نمایشگاه بین المللی کتاب بولونیای ایتالیا برنده نشان طلا شد (درویشیان ، ص ۴۰) بهرنگی به مشکلِ سوادآموزی کودکان آذربایجانی که زبان مادریشان ترکی آذربایجانی است ، توجهی خاص داشت  و برای رفع این مشکل کتاب الفبایی تألیف کرد که به چاپ نرسیده است دفتری هم ترتیب داده بود که در آن اشعار شاعران معاصر ایران را به ترکی ترجمه کرده بود . او پس از ۲۹ سال زندگی ، در شهریور ۱۳۴۷ در رود ارس غرق شد.